Szkoła Podstawowa Specjalna funkcjonuje dla potrzeb dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim, a także dla potrzeb dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym lub znacznym.
Obecnie obowiązujący program nauczania wymienia dwa etapy w organizacji pracy tej szkoły. Są to:
- Etap pierwszy obejmujący nauczanie początkowe w klasach I – III,
- Etap drugi obejmujący nauczanie w klasach IV – VI.
W klasach początkowych realizuje się całościowe nauczanie metodą ośrodków pracy. Jest to polska metoda której autorką jest Maria Grzegorzewska. Metoda polega na odpowiednim doborze i takim stosowaniu metod i technik nauczania, które umożliwiają dzieciom upośledzonym umysłowo poznanie, zrozumienie i przyswojenie określonego programem wiedzy, umiejętności i nawyków.
Stosowanie metody ośrodków pracy opiera się na następujących założeniach organizacyjnych:
- W danej klasie uczy tylko jeden nauczyciel będący jednocześnie wychowawcą.
- W każdym dniu nauki szkolnej treści nauczania i wychowania poszczególnych przedmiotów przeplatają się i łączą, tworząc całość dydaktyczną, nazywaną dziennym ośrodkiem pracy.
- W ciągu całego dnia pracy szkolnej realizowany jest jeden temat dnia, nazywany tematem dziennego ośrodka pracy.
Zajęcia przeprowadzane są często w naturalnych warunkach, co pozwala realizować założenia nauczania początkowego. Uzyskanie pozytywnych efektów stosowania metody ośrodków pracy wymaga od nauczyciela postępowania zgodnego z zasadami obowiązującymi w pedagogice specjalnej. Szczególne znaczenie mają tutaj:
- Zasada gruntownej znajomości dziecka upośledzonego oraz przychodzenia mu z pomocą racjonalną i specjalistyczną,
- Zasada dostosowania poczynań pedagogicznych do możliwości i potrzeb dziecka oraz warunków środowiskowych,
- Zasada aktywnego i świadomego udziału dzieci w pracy pedagogicznej,
- Zasada akceptacji dziecka,
- Zasada terapii pedagogicznej.
Celem pracy szkoły w klasach I – III jest stopniowe zapoznawanie dziecka z jego otoczeniem. Przedmiotem, który wprowadza je w te zagadnienia jest środowisko społeczno – przyrodnicze. W czasie nauczania pozostałych przedmiotów dzieci poszerzają i pogłębiają zdobyte wiadomości. Podstawowym zadaniem jest nauczenie dzieci czytania, pisania, liczenia oraz poprawnego wysławiania się. Dzieci zapoznają się ze stosunkami ilościowymi zachodzącymi w najbliższym otoczeniu, uczą się posługiwania określonymi narzędziami pracy i wykonywania prostych czynności. Ponadto uczą się też współżycia i współdziałania w grupie, właściwego zachowania się w szkole i w domu, dbałości o porządek, o własne bezpieczeństwo i zdrowie. Na tym etapie wyrabia się szacunek do pracy, kształtuje zamiłowanie ekspresji plastycznej i muzycznej.
W klasach IV – VI przechodzi się do nauczania przedmiotowego, przy czym stosuje się zasadę korelacji. W tym czasie doskonali się umiejętności czytania, pisania i liczenia, wyposaża uczniów w wiadomości o przyrodzie, życiu społecznym, o prawach i obowiązkach członka społeczności, o kulturze i dziejach kraju.
Do planu nauczania szkoły wprowadzana jest rewalidacja indywidualna. Stanowi ona integralną część dydaktyczno – wychowawczej działalności szkoły. Celem zajęć z zakresu rewalidacji indywidualnej jest wyrównywanie braków w zakresie intelektualnym i psychoruchowym dziecka, spowodowanych zaburzeniami somatycznymi, psychicznymi, bądź niesprzyjającymi warunkami rodzinnymi i środowiskowymi. Są to zajęcia wspierające proces dydaktyczny. W zakres ich wchodzą następujące formy pracy dydaktycznej:
- zajęcia dydaktyczno – wyrównawcze,
- zajęcia korekcyjno – kompensacyjne,
- terapia pedagogiczna,
- logopedia,
- gimnastyka korekcyjna.
Szkoła podstawowa dla uczniów z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym lub znacznym
Uczniowie niepełnosprawni umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym uczą się w klasach w oparciu o zasady programowe i Indywidualne Programy Edukacyjno- Terapeutyczne dla każdego dziecka. W wyniku oddziaływań dydaktyczno – wychowawczych uczniowie mogą osiągnąć taki poziom rozwoju umysłowego i psychicznego, który pozwoli im brać czynny udział w życiu rodziny, grupy społecznej oraz funkcjonować w warunkach zakładu pracy chronionej. Głównym celem pracy wychowawczo – dydaktycznej na tym etapie jest takie przygotowanie uczniów do życia, by w miarę własnych możliwości byli zaradni, umieli sterować własnym zachowaniem, mogli uczestniczyć w życiu społecznym, przestrzegać podstawowych norm społeczno – moralnych, potrafili wykonywać inne proste prace w zakładzie pracy chronionej, bądź w innej formie organizowanej, pod kierunkiem instruktorów, rodziców lub opiekunów.
W szczególności zadaniem szkoły jest:
- nauczanie zaradności i umiejętności współżycia w grupie rówieśniczej, rodzinie i społeczeństwie,
- kształtowanie mowy umożliwiającej porozumiewanie się z otoczeniem,
- rozwijanie sprawności ruchowej i manualnej,
- przekazanie uczniom, w dostępnym dla nich zakresie wiadomości o otaczającym środowisku przyrodniczym i technicznym,
- wdrażanie do przestrzegania zasad bezpieczeństwa w różnych sytuacjach życiowych,
- nauczanie korzystania z prostych narzędzi i urządzeń technicznych,
- przygotowanie do pracy zawodowej w warunkach chronionych,
- ukształtowanie korzystnych społecznie cech osobowości oraz właściwych podstaw pracy,
- nauczanie korzystania z różnych form kulturalnego spędzania czasu wolnego.
Szkoła ta usprawnia niezaburzone funkcje, koryguje niesprawności rozwojowe w sferze intelektualnej i osobowościowej, kompensuje efekty psychiczne i fizyczne, ponadto zapewnia elementy wykształcenia ogólnego i podstawy przygotowania do pracy.
Te zadania szkoła realizuje poprzez działalność pedagogiczną o charakterze rewalidacyjnym, która obejmuje wychowanie umysłowe, społeczne, moralne, estetyczne, politechniczne i fizyczne. Działalność ta jest ściśle zintegrowana, służy realizacji podstawowego zadania, jakim jest rewalidacja uczniów na miarę ich indywidualnych możliwości.
W zakresie wychowania umysłowego, szkoła ta dąży do rozwoju procesów orientacyjno – poznawczych, intelektualnych i wychowawczych, które są niezbędne do opanowania podstawowych wiadomości i umiejętności. Szkoła rozwija również spostrzegawczość, pamięć, zdolność koncentracji uwagi i jej trwałość, zdolność myślenia przyczynowo – logicznego. Przekazuje podstawowy zasób wiadomości o otaczającym świecie, kształtuje umiejętność i nawyki niezbędne w życiu codziennym.
Szkoła uczy przestrzegania norm społeczno – moralnych, obowiązkowości, odpowiedzialności, kształtuje ucznia społecznie. Na płaszczyźnie wychowania politechnicznego szkoła uczy posługiwania się w życiu codziennym narzędziami, przyborami, zapoznaje z prostymi maszynami stosowanymi w życiu codziennym i pracy, przygotowuje do wykonywania pracy zawodowej.
W dziedzinie wychowania estetycznego szkoła wdraża do ładu i porządku, wyrabia poczucie estetyki, przyzwyczaja do dbałości o wygląd zewnętrzny i czystość osobistą, przygotowuje uczniów do właściwego korzystania z dóbr kulturalnych oraz uczy kulturalnego spędzania czasu wolnego.
W zakresie wychowania fizycznego szkoła dba o rozwój fizyczny i zdrowie uczniów, organizuje ćwiczenia korekcyjne i usprawniające uczniów. Szkoła życia realizuje zadania rewalidacyjne zgodnie z zadaniami pedagogiki specjalnej: organizowanie procesu nauczania i wychowania uczniów podczas zajęć lekcyjnych, pozalekcyjnych i pozaszkolnych, organizowanie środowiska wychowawczego, stałą współpracę z rodzicami, organizowanie opieki lekarskiej i psychologicznej w celach profilaktycznych, diagnostycznych i terapeutycznych.
